Fundacja rodzinna

Fundacja rodzinna istnieje w porządku prawnym Polski od pewnego czasu. Na temat ich zakładania napisano już sporo. Natomiast praktyka zakładania tych fundacji, a także praktyka ich co prawda krótkiego funkcjonowania do dzisiaj pokazuje, że pojawiają się lub się pojawią problemy związane z ich bieżącą działalnością. Aby ich uniknąć już przy zakładaniu fundacji warto pomyśleć o przynajmniej niektórych z tych problemów.

Jednym z problemów może być zbyt niski wkład fundatora do fundacji w stosunku do tego, do czego dana fundacja jest powołana. Należy pamiętać, że fundacja ma swoje koszty działania i że wysokość tych kosztów nie może być wyższa, aniżeli fundacja może to udźwignąć. Wobec tego warto przemyśleć taki system organizacji i funkcjonowania fundacji, żeby koszty jej działania były minimalne, np. poprzez postanowienia statutu, że funkcje zarządcze sprawują w fundacji fundatorzy lub beneficjenci, bez wynagrodzenia. Przed założeniem fundacji dobrze jest więc wykonać choćby najprostszy budżet i przemyśleć, czy rzeczywiście założenie fundacji rodzinnej jest rozwiązaniem przejęcia majątku w naszym przypadku. Można bowiem też przemyśleć jakiś inny sposób zapewnienia funkcjonowania majątku przyszłego spadkodawcy po jego śmierci, np. objęcie majątku działaniem odpowiednio dobranej pod względem formy innej osoby prawnej, jak spółki.

Kolejnym zagadnieniem będzie rozwiązanie sposobu funkcjonowania w fundacji nieletnich beneficjentów. Nie powinni oni zajmować miejsc w radzie beneficjentów, ale statut może przewidywać na przykład, że w określonych okolicznościach będą oni w tej radzie reprezentowani przez przedstawicieli ustawowych.

Można też zastanowić się nad tym, czy fundacja rodzinna ma po prostu wypłacać środki beneficjentom, co zresztą jest najprostszym rozwiązaniem, czy też może tym beneficjentom zaspokajać jakieś potrzeby, zdefiniowane w statucie. Przez postanowienie statutu o tym, że fundacja zaspokaja określone potrzeby i w określonych okolicznościach można zapewnić beneficjentom zaspokojenie takich potrzeb, jakie zdaniem fundatora powinny być zaspokojone. Nie chodzi zatem w tym przypadku o proste przekazanie im pieniędzy, ale o skłonienie ich do określonego postępowania. Może to być sfinansowane nauki, hobby, zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych itd.

Warto też pomyśleć o zapisach statutowych określających sposób nabywania i zbywania majątku fundacji. Chodzi tu zwłaszcza o zapewnienie, że majątek pozostanie nieuszczuplony, zarządzany w sposób należyty, a także, że nie zostanie zużyty na pokrywanie nieobjętych statutem potrzeb beneficjentów.

Fundacja rodzinna jest znakomitym narzędziem na zapewnienie prawidłowego następstwa co do zarządzania majątkiem po śmierci jego właściciela. Jest jednak tylko narzędziem, a uzyskanie pożądanego efektu zależy od tego, czy to narzędzie nadaje się do osiągnięcia tego, co się planuje, i czy zostanie użyte w sposób właściwy.