W polskim parlamencie zakończyły się prace nad ustawą o fundacji rodzinnej i ustawa ta czeka na podpis Prezydenta. Ta ustawa niesłychanie ułatwi sukcesję działalności gospodarczej.
Jaki jest cel wprowadzenia fundacji rodzinnej?
Jest wiele sytuacji, w których rodzice lub inne osoby chcą spadkobiercom zapewnić dochody z majątku, ale z różnych powodów tego majątku spadkobiercom nie chcą przekazać. Może to być np. z powodu pewnej niesprawności intelektualnej spadkobierców, albo dlatego, że w skład spadku wchodzą przedsiębiorstwa, którymi przyszli spadkobiercy nie chcą lub nie umieją zarządzać, a także w celu zapobieżenia sporom o masę spadkową.
Rozwiązaniem będzie ustanowienie fundacji rodzinnej, która otrzymuje na własność składniki majątkowe, którymi będzie zarządzać oraz uzyskiwać dochody, a dochody będą przeznaczane na określone w statucie fundacji potrzeby beneficjentów. Może być to np. fundacja założona w celu zapewnienia beneficjentom (np. dzieciom czy wnukom) pokrycia kosztów ich utrzymania, kształcenia itd. Beneficjentami mogą być osoby najbliższe – jak dzieci, wnuki, ale i dalsi krewni lub osoby zupełnie obce. Mogą też nimi być organizacje pozarządowe działające w celach pożytku publicznego. Beneficjentów może być wielu, podobnie jak może być wielu fundatorów.
Fundacja, jak wyżej wskazano, zarządza otrzymanym majątkiem. Należy wobec tego zakładając fundację zapewnić zarządzanie tym majątkiem w sposób prawidłowy, tak by uzyskać z niego prawidłowy zysk, a jednocześnie tego majątku nie stracić. Można więc przewidzieć, że zarząd fundacji będzie zajmował się ogólnym zarządzaniem całością majątku, a poszczególne składniki majątkowe (jak przedsiębiorstwa, spółki) będą zarządzane przez fachowych zarządców.
Jak więc widać, fundacja rodzinna idzie w kierunku oderwania się od zasady prawa spadkowego polegającej na tym, że spadkobierca żeby korzystać ze spadku, musi go objąć. Fundacja rodzinna pozwala na to, że spadkobierca będzie korzystał ze spadku, ale nie będzie jego właścicielem.
Można też za życia założyć fundację rodzinną unikając dokonania darowizny majątku, a zapewniając odpowiednie dochody beneficjentom.
Fundacja może być założona aktem notarialnym, może wtedy wystąpić jeden lub wielu fundatorów. To oznacza, że np. wspólnicy spółki z o.o. mogą założyć jedną fundację. Można ją też założyć testamentem, ale wtedy fundator może być tylko jeden.
Warto zainteresować się tą formą przekazania następcom majątku. Generalnie mówiąc, mamy w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach świata, problem z prawidłową sukcesją. Wielu przedsiębiorców dochodzących do wieku emerytalnego nie mają następców, którzy mogliby kontynuować ich działalność, a bardzo często próba sprzedania przedsiębiorstwa nie dochodzi do skutku, bo nie można znaleźć jego nabywcy lub oferowana cena jest niesatysfakcjonująca. Wówczas przedsiębiorca narażony jest na to, że będzie musiał firmę zlikwidować, co oczywiście oznacza dla niego bardzo dużą stratę, często znacznej części dorobku życiowego. Może więc fundacja rodzinna będzie rozwiązaniem, pozwalającym na zachowanie majątku.